De vreemdste zeebewoners van Curacao

Wonderlijke wezens onder water

Onder het spiegelende wateroppervlak van de Caribische zee leven de vreemdste figuren – vissen met hoorns, kammen, staarten als grijparmen en gezichten alsof ze net uit een droom zijn gezwommen. Sommige zijn meesters in camouflage, anderen zien eruit alsof ze per ongeluk in een kostuum zijn gestapt. Maar elk van deze dieren speelt een rol in het kleurrijke ecosysteem van het rif.

In deze gids maak je kennis met de buitenbeentjes: de kleine, de stekelige, de plompe, de kruipende en de schijnbaar onzichtbare. Een ode aan de vreemdheid van de natuur – en aan hoe mooi anders zijn kan zijn.

Seahorse (Hippocampus spp.)

Size : Typically 2–15 cm

Zeepaardjes zijn misschien wel de vreemdste visjes van het rif – maar ook een van de meest betoverende. Met hun gebogen nek, lange snuit, opwaartse houding en grijppoot-achtige staart lijken ze eerder op een fantasiefiguur dan op een vis. Hun lichaam is bedekt met een dunne huid in plaats van schubben, en ze bewegen zich voort met een snel trillende rugvin. Sturen doen ze met kleine borstvinnen achter hun ogen.

Ze zijn uitstekende camouflagekunstenaars en kunnen, afhankelijk van hun leefomgeving, stekels vormen of van kleur veranderen. Hun ogen bewegen onafhankelijk, net als bij een kameleon.

En dan de voortplanting: niet het vrouwtje, maar het mannetje krijgt de jongen! Hij heeft een broedbuidel aan zijn buikzijde waarin het vrouwtje haar eieren legt. Het mannetje bevrucht en draagt de eieren tot wel 45 dagen, waarna hij de mini-zeepaardjes loslaat in het water.

Voor het paren voeren ze een sierlijke dans op waarbij ze van kleur veranderen, elkaars staarten vasthouden en in spiralen opstijgen uit het zeegras. Veel paartjes blijven elkaar jarenlang trouw.

Een wonderlijk wezentje dus – elegant, trouw, en een tikkeltje magisc

Peacock Flounder (Bothus lunatus)

Size : tot 45 cm

De pauwoogschol is een platte, ovaalvormige vis die zich moeiteloos verstopt op de zandbodem. Hij heeft een prachtig patroon van blauwe vlekken en opvallende “pauwoog”-tekeningen, die hem zijn naam geven. Opmerkelijk: beide ogen zitten aan één kant van zijn lichaam – een typische eigenschap van platvissen. Hij is een meester in camouflage en kan van kleur veranderen om op zijn omgeving te lijken. Met een korte, snelle zwembeweging schiet hij over het zand. De pauwoogschol jaagt op kleine vissen en kreeftachtigen en ligt meestal plat op de bodem, bijna onzichtbaar – tot hij ineens, als een schim, tot actie komt.

Sand Diver (Synodus intermedius)

Size : tot 40–45 cm

Hagedisvissen zijn merkwaardige, visetende hinderlaagroofdieren. Het zijn actieve jagers die zich voeden met andere roofvissen en inktvissen. Ze zijn te vinden bovenop het zand of op riftoppen, en begraven zichzelf ook in het zand met alleen hun kop erboven zodat, waarmee ze hopen niet opgemerkt te worden door hun prooien en vijanden.

Frogfish (Antennariidae spp.)

Size :  10–25 cm

Frogfishes zijn kleine, gedrongen vissen met een vreemd uiterlijk – vaak bedekt met stekels, uitsteeksels of zelfs algen. Hun bijzondere camouflage laat ze lijken op stenen, sponzen of koraal, en sommige soorten kunnen zelfs van kleur veranderen. Ze bewegen langzaam en liggen meestal stil op de zeebodem, wachtend op hun prooi. Met hun borst- en buikvinnen ‘lopen’ ze over de bodem om dichterbij te kruipen. Zodra de prooi – vaak een visje of garnaal – binnen bereik is, slaan ze razendsnel toe. Hun gekke verschijning is dus geen toeval: het is een perfect staaltje van slimme schijn en stille jacht.

Batfish (Ogcocephalus spp.)

Size :  15–35 cm

De vleermuisvis is misschien wel één van de gekste vissen die je onder water kunt tegenkomen. Met zijn afgeplatte lichaam, vreemde “armen” en een gezicht dat recht uit een tekenfilm lijkt te komen, kruipt hij liever dan dat hij zwemt. Zijn borst- en buikvinnen gebruikt hij als pootjes om over de zeebodem te ‘lopen’. Bovenop zijn snuit zit een klein lokaasflapje waarmee hij prooien lokt. Hij ziet er lomp uit, maar schijn bedriegt: deze vis is een sluwe jager met veel geduld. Zwemmen doet hij zelden.

Porcupinefish (Diodontidae spp.)

size 45 cm

De egelvis ziet er op het eerste gezicht bijna knuffelbaar uit: grote ogen, een ronde kop en een nieuwsgierige blik. Maar vergis je niet – bij gevaar blaast hij zich razendsnel op tot een stekelige bol, zodat roofdieren wel twee keer nadenken. Zijn lichaam zit vol scherpe stekels die bij het opblazen recht overeind gaan staan. Hij zwemt rustig met zijn borstvinnen en eet vooral harde prooien zoals zeeslakken, krabben en zee-egels – die hij met zijn sterke bek fijnmaalt. Ondanks zijn wat plompe uiterlijk is de egelvis slim, goed gecamoufleerd én verrassend wendbaar. Een echte onderwaterverrassing!

Pufferfish (Tetraodontidae spp.)

Size : 20–50 cm

Kogelvissen lijken sterk op egelvissen, maar in plaats van stekels hebben ze iets anders in petto: gif! Sommige soorten behoren zelfs tot de meest giftige gewervelde dieren ter wereld. Toch wordt hun vlees in landen als Japan als een delicatesse beschouwd. Alleen speciaal opgeleide chef-koks mogen het bereiden – één foutje en het is bon appétit met risico.

Hun dieet bestaat vooral uit algen en kleine ongewervelden, maar ze zijn echte alleseters. Grotere soorten gebruiken hun snavelachtige tanden om mosselen en andere schelpdieren open te kraken. Kogelvissen zijn bovendien verrassend inventieve jagers: ze gebruiken uiteenlopende technieken, van hinderlagen tot jacht in open water.